Wie een nieuwbouw of een ingrijpende energetische renovatie uitvoert, moet rekening houden met de EPB-regelgeving. Sinds 2016 is ook een ventilatieprestatieverslag (VPV) verplicht voor een correcte en volledige EPB-aangifte. Die verslaggeving garandeert dat het binnenklimaat voldoet aan de ventilatie-eisen uit STS-P 73-1 en optimaliseert het E-peil. In dit artikel leer je stap voor stap hoe de procedure verloopt, wat de inhoud van een VPV precies is, wie het mag opmaken en wat de mogelijke gevolgen zijn bij niet-naleving van deze verplichting. Zo ben je volledig voorbereid op je EPB-aangifte inclusief ventilatie.
Wat is een EPB Ventilatieverslag en wanneer is het verplicht?
Het EPB ventilatieverslag, of volledig het ventilatieprestatieverslag (VPV), is verplicht voor alle bouwaanvragen vanaf 1 januari 2016 waarvoor ventilatievoorzieningen vereist zijn volgens de energieprestatieregelgeving (EPB).
Het wordt opgemaakt door een erkend ventilatieverslaggever zoals vastgelegd door het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA).
Het VPV maakt wettelijk deel uit van de EPB-aangifte en dient als bewijs dat het gebouw voldoet aan de Belgische norm STS-P 73-1, die de minimale luchtdebieten en technische prestatiecriteria van ventilatiesystemen beschrijft.
Wie moet een VPV laten opmaken?
- Eigenaars of bouwheren van nieuwbouwwoningen of ingrijpende energetische renovaties.
- Architecten of projectontwikkelaars voor collectieve wooneenheden.
- Aannemers die ventilatiesystemen installeren, in samenwerking met een verslaggever.
Vanaf wanneer is het verplicht?
- Voor alle bouwaanvragen ingediend vanaf 1 januari 2016.
- Voor gebouwen waarin een mechanisch of natuurlijk ventilatiesysteem wordt toegepast volgens EPB-eisen.
Wat controleert en bevat het ventilatieverslag?
Het doel van het VPV is aan te tonen dat het geïnstalleerde ventilatiesysteem effectief voldoet aan de prestatiecriteria uit het vooraf opgestelde ontwerp.
De inhoud van het ventilatieprestatieverslag bestaat uit de volgende elementen.
| Onderdeel | Definitie | Doel |
|———–|———–|——|
| Debietmetingen | Metingen van luchtstromen per ruimte | Verifiëren of de minimale en maximale luchtverversingsdebieten bereikt worden |
| RTO (Regelbare Toevoeropeningen) | Openingen in ramen of muren die manueel of automatisch regelbaar zijn | Garanderen van voldoende luchttoevoer |
| DO (Doorstroomopeningen) | Openingen tussen kamers (vb. roosters in deuren) | Luchtverdeling tussen ruimtes mogelijk maken |
| RAO (Regelbare Afvoeropeningen) | Afvoerpunten in natte ruimtes | Zorgen voor extractie van vervuilde of vochtige lucht |
| MV (Mechanische Ventilatie) | Eventuele aanwezigheid van balansventilatie of D-systemen | Controle prestaties toevoer/afvoerventielen en installatiekwaliteit |
Welke stappen bevat de ventilatieverslagprocedure?
De ventilatieverslagprocedure is opgesplitst in twee hoofdfasen waarbij rapporten op verschillende momenten vereist zijn.
Voorbereidende fase vóór installatie
- Aanstelling van een erkend ventilatieverslaggever.
- Opmaak van het Ventilatievoorontwerp (VVO): eerste raming van de ventilatiebehoefte met naam en locatie van alle debietpunten.
- Opmaak van de Ventilatieontwerpspecificatie (VOS): beschrijft de debieten, types openingen, leidingen, ventilatiemethode enz.
- VOS wordt overgemaakt aan de EPB-verslaggever en geüpload naar een erkende kwaliteitsorganisatie zoals BCCA, SBRCURnet of ISIB.
Aangifteplichtige fase na installatie
- De ventilatieverslaggever voert effectieve debietmetingen uit na plaatsing van alle componenten.
- Het volledige resultaat wordt ingebracht in het VPV (Ventilatieprestatieverslag).
- Via een erkende kwaliteitsorganisatie wordt een unieke VPV-code gegenereerd.
- Deze code wordt verplicht toegevoegd aan het EPB-bestand voor indiening.
Hoe verloopt de samenwerking tussen EPB-verslaggever en ventilatieverslaggever?
De samenwerking is wettelijk vereist en de taken zijn als volgt verdeeld.
| Taak | EPB-verslaggever | Ventilatieverslaggever |
|——|——————|————————|
| Opstartverklaring | ✔ | ❌ |
| VVO- en VOS-documenten controleren | ✔ | ✔ (opmaak) |
| Debietmetingen uitvoeren | ❌ | ✔ |
| Opstellen VPV | ❌ | ✔ |
| Invoegen VPV-code in EPB-aangifte | ✔ | ❌ |
| Indienen finale EPB-aangifte | ✔ | ❌ |
Beiden worden idealiter vóór de start van de werken aangesteld zodat alle documenten tijdig kunnen worden voorbereid.
Hoe wordt een debietmeting uitgevoerd voor het VPV?
Een erkend ventilatieverslaggever voert debietmetingen uit per ruimte waar luchttoevoer of -afvoer plaatsvindt.
Hoe meet men debieten?
- Meettoestellen worden op ventielen geplaatst (bijvoorbeeld een flowhood)
- Minimaal 70% van de debietpunten moeten fysiek gemeten worden
- Resultaten mogen maximaal 10% afwijken van de ontwerpwaarden uit het VOS
Wanneer wordt gemeten?
- Na volledige installatie van het ventilatiesysteem
- Vooraleer het ventilatiesysteem wordt ingebouwd of onbereikbaar is
Voldoet uw installatie niet aan de VOS-waarden?
Indien het gemeten luchtdebiet niet klopt met het opgestelde VOS, dan zijn er twee mogelijkheden.
- Correctieve maatregelen: Aanpassing van ventilatiecomponenten om aan de eis te voldoen
- Heropmaak van het VOS: Indien fysiek voldoen onmogelijk is, kan een herzien VOS opgesteld worden
De kwaliteitsorganisatie beoordeelt vervolgens of de gewijzigde prestaties na herziening acceptabel zijn binnen STS-P 73-1.
Wat als u geen VPV indient?
Indien een VPV ontbreekt:
- Moet het gebouw in de EPB-aangifte als ‘zonder ventilatie‘ worden ingegeven
- Dit resulteert in een forse stijging van het E-peil, soms met meer dan 15 tot 25 punten
- Bij woningbouwprojecten kan de verkoopbaarheid en waardering van het pand worden aangetast
- Boetes van het VEKA kunnen volgen bij meerdere tekortkomingen
Wie moet het VPV bewaren en hoelang?
Het VPV en bijhorende meetresultaten moeten worden bewaard gedurende minstens 10 jaar na de definitieve EPB-aangifte.
De verslaggever bezorgt:
- De VPV-code aan de EPB-verslaggever
- Het meetrapport aan de bouwheer
- Kopieën van VVO, VOS, en VPV aan de kwaliteitsorganisatie
Zijn er kosten verbonden aan een VPV?
Ja, de kostprijs varieert tussen €250 en €900 excl. btw afhankelijk van:
- Type ventilatiesysteem (natuurlijk vs mechanisch)
- Totaal aantal debietpunten
- Woninggrootte
- Aantal meetbezoeken dat nodig is
Hoewel optioneel, kan je prijzen vergelijken bij verschillende verslaggevers of via een kwaliteitsorganisatie zoals BCCA.
Welke kwaliteitsorganisaties zijn erkend voor ventilatieverslaggeving?
De kwaliteitsorganisaties controleren of de ingediende ventilatiedocumenten voldoen aan de STS-normen:
Erkende kwaliteitsinstanties zijn:
| Organisatie | Website / Platform |
|————-|———————|
| BCCA | www.bcca.be |
| ISIB | www.isib.be |
| SBRCURnet/ATIC | www.atic.be |
| NAV / Pixii | www.pixii.be |
Bij deze organisaties logt de verslaggever in om het VOS en later het VPV te certificeren.
Aan welke normen moet het VPV voldoen?
De basisnorm voor ventilatieprestatie in Vlaanderen is:
- STS-P 73-1:2016 (validatie van ventilatiesystemen)
Belangrijke normen hierin:
- Minimale debieten (voeding en afvoer)
- Toelaatbare afwijkingen
- Controle op geluid, debietverlies, lekdichtheid
- Specificaties voor RTO, DO, RAO, MV
Zonder correcte validatie volgens deze norm is het VPV ongeldig.
Wie bouwt of renoveert volgens de EPB-normen, moet vanaf 2016 ook een formeel ventilatieprestatieverslag (VPV) laten opstellen. De erkende ventilatieverslaggever stelt daarbij het ontwerp (VVO, VOS) op, voert na de werken debietmetingen uit en gaat via een kwaliteitsorganisatie over tot certificatie met een VPV-code. Die wordt opgenomen in de EPB-aangifte. Mis je dit document, dan volgt een boete en een verhoogd E-peil. De samenwerking tussen EPB-verslaggever en ventilatieverslaggever is dus essentieel om aan de eisen uit STS-P 73-1 te voldoen.
Wil je zeker zijn van een geldige aangifte? Laat je begeleiden door erkende verslaggevers en stem de keuze van je ventilatiesysteem af op de technische normen én de meetbaarheden in de praktijk.